Sắc tố da là gì? Vì sao da bị rối loạn sắc tố?

Làn da khỏe mạnh có màu sắc đồng đều. Tuy nhiên, nhiều người gặp tình trạng rối loạn sắc tố da. Da có thể xuất hiện nám, sạm, đốm trắng hoặc vùng da không đều màu. Điều này ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sức khỏe làn da. Vậy sắc tố da là gì? Tại sao chúng ta bị rối loạn sắc tố? Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục.

Sắc Tố Da Là Gì?

Sắc tố da là yếu tố quyết định màu da của mỗi người. Nó được hình thành chủ yếu từ melanin. Đây là một sắc tố do tế bào melanocyte sản xuất. Melanin giúp bảo vệ da khỏi tia UV. Nếu cơ chế sản xuất melanin bị rối loạn, da có thể bị tăng sắc tố hoặc giảm sắc tố (Fitzpatrick, 2018).

Các loại sắc tố da phổ biến:

Eumelanin: Quyết định màu nâu và đen của da, tóc.
Pheomelanin: Quyết định sắc tố vàng và đỏ.
Hemoglobin & Carotenoid: Ảnh hưởng đến màu hồng và vàng của da.

Thông thường, melanin được sản xuất đều trên da. Tuy nhiên, khi có sự rối loạn, da sẽ trở nên sậm màu hoặc nhạt màu (Krutmann & Humbert, 2011).

Nguyên Nhân Khiến Da Bị Rối Loạn Sắc Tố

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự sản xuất melanin. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

Tác Động Của Tia UV

Ánh nắng mặt trời kích thích sản xuất melanin. Nếu tiếp xúc quá nhiều, melanin sẽ phân bố không đồng đều. Kết quả là da bị tăng sắc tố, gây nám và tàn nhang (Hedges et al., 2019).

Thay Đổi Nội Tiết Tố

Nội tiết tố ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sắc tố da. Phụ nữ mang thai, sau sinh hoặc dùng thuốc tránh thai dễ bị nám. Điều này là do hormone kích thích tăng sinh melanin (Draelos, 2021).

Viêm Da Và Dị Ứng

Các bệnh lý da như mụn trứng cá, chàm, vẩy nến có thể làm da tổn thương. Sau khi lành, vùng da bị viêm có thể sậm màu hoặc nhạt màu hơn bình thường (Callender et al., 2017).

Di Truyền Và Bệnh Lý Da Liễu

Một số người có xu hướng rối loạn sắc tố da do di truyền. Các bệnh lý như bạch biến, tàn nhang, bớt sắc tố cũng gây mất cân bằng sắc tố (Grimes, 2020).

Tác Động Của Môi Trường Và Hóa Chất

Ô nhiễm không khí làm tăng stress oxy hóa, ảnh hưởng đến sắc tố da.
Mỹ phẩm kém chất lượng chứa hóa chất gây kích ứng, làm thay đổi màu da.

Các Dạng Rối Loạn Sắc Tố Da

Rối loạn sắc tố da có hai dạng phổ biến:

Tăng Sắc Tố Da

Nám da: Các mảng nâu hoặc xám trên mặt, thường gặp ở phụ nữ.
Tàn nhang: Đốm nâu nhỏ, phổ biến ở người có làn da sáng.
Thâm sau viêm: Hình thành sau mụn trứng cá hoặc tổn thương da.

Giảm Sắc Tố Da

Bạch biến: Bệnh tự miễn gây mất sắc tố trên da.
Lang ben: Nhiễm nấm làm da xuất hiện các đốm trắng hoặc nâu nhạt.
Sẹo trắng: Mất sắc tố hoàn toàn tại vùng da bị tổn thương.

Cách Điều Trị Rối Loạn Sắc Tố Da

Phương Pháp Tại Nhà

Dùng kem chống nắng để ngăn ngừa tăng sắc tố (Hedges et al., 2019)
Sử dụng vitamin C, niacinamide để làm sáng da.
Tẩy tế bào chết hóa học giúp loại bỏ da chết và làm đều màu da.

Điều Trị Chuyên Sâu

Laser và IPL giúp phá vỡ melanin, làm sáng da.
Peel da hóa học giúp tái tạo làn da mới.
Dùng thuốc kê đơn như hydroquinone hoặc azelaic acid (Callender et al., 2017).

Điều Trị Giảm Sắc Tố Da

Liệu pháp UVB kích thích sản xuất melanin.
Ghép tế bào sắc tố để phục hồi vùng da mất màu.

Cách Phòng Ngừa Rối Loạn Sắc Tố Da

Luôn dùng kem chống nắng SPF 30+ khi ra ngoài.
Tránh tiếp xúc hóa chất độc hại có thể gây kích ứng da.
Ăn uống lành mạnh, bổ sung vitamin A, C, E giúp da khỏe hơn.
Điều trị sớm các bệnh lý da liễu như mụn, viêm da.

Câu Hỏi Thường Gặp

Rối loạn sắc tố da có tự khỏi không?

Một số trường hợp có thể mờ dần theo thời gian. Tuy nhiên, nhiều tình trạng cần điều trị chuyên sâu.

Bị nám da do mang thai có điều trị được không?

Có. Sau sinh, nám có thể giảm dần. Nếu không, có thể điều trị bằng laser hoặc peel da.

Tại sao da tôi đột nhiên bị đốm trắng?

Có thể do lang ben, bạch biến hoặc dị ứng da. Nên đi khám để chẩn đoán chính xác.

Rối loạn sắc tố có phải dấu hiệu ung thư da không?

Thông thường không. Tuy nhiên, nếu vùng da thay đổi bất thường, hãy kiểm tra ngay.

Điều trị rối loạn sắc tố mất bao lâu?

Tùy phương pháp, có thể mất từ vài tuần đến vài tháng.

Nội dung liên quan:

Đăng Ký Tư Vấn Ngay

Rối loạn sắc tố da ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sức khỏe. Hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn duy trì làn da đều màu, khỏe mạnh. Nếu bạn gặp vấn đề rối loạn sắc tố da, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia. Đăng ký ngay để được tư vấn miễn phí!

Tài Liệu Tham Khảo

Callender, V. D., St Surin-Lord, S., Davis, E. C., & Maclin, M. (2017). Postinflammatory hyperpigmentation: Etiologic and therapeutic considerations. American Journal of Clinical Dermatology, 18(4), 533-557.
Draelos, Z. D. (2021). Cosmetic Dermatology: Products and Procedures. Elsevier.
Fitzpatrick, T. B. (2018). The validity and practicality of sun-reactive skin types I through VI. Archives of Dermatology, 124(6), 869-871.
Grimes, P. E. (2020). Aesthetics and Pigmentation Disorders in Ethnic Skin. Springer.
Hedges, L. V., Olival, K. J., & McKenzie, S. (2019). UV radiation and its effects on skin aging. Journal of Dermatological Science, 94(2), 120-135.
Krutmann, J., & Humbert, P. (2011). Nutrition for Healthy Skin: Strategies for Clinical and Cosmetic Practice. Springer.

Kiến thức da liễu

Sắc tố da là gì? Vì sao da bị rối loạn sắc tố?