Lý do nám da do nắng khó tránh và cách xử lý

Tác động của ánh nắng mặt trời lên da không chỉ gây cháy nắng. Mà còn là nguyên nhân chính gây ra các vấn đề sắc tố, đặc biệt là nám da. Nám da do nắng, hay còn gọi là nám do tác động của tia cực tím (UV). Xảy ra khi da tiếp xúc với ánh nắng mà không được bảo vệ. Vậy ánh nắng mặt trời ảnh hưởng thế nào đến việc hình thành nám da và cách nào để ngăn ngừa tình trạng này?

Tác Động Của Tia UV Đến Làn Da

Ánh nắng mặt trời chứa hai loại tia cực tím chính là UVA và UVB. Tia UVB là nguyên nhân chính gây cháy nắng. Trong khi tia UVA có thể xâm nhập sâu hơn vào da, gây ra tổn thương lâu dài. Cả hai loại tia UV này đều có thể gây ra nám da do nắng nếu làn da không được bảo vệ tốt.

• Tia UVA: Tia UVA xâm nhập sâu vào lớp hạ bì, phá hủy các sợi collagen và elastin. Đó chính là nguyên nhân chính gây lão hóa sớm và làm da mất đi độ đàn hồi. Theo một nghiên cứu của Lim và cộng sự (2020), tia UVA có khả năng kích thích tế bào sản xuất melanin, dẫn đến sự xuất hiện của nám da do nắng.
• Tia UVB: Tia UVB hoạt động mạnh ở lớp biểu bì và là nguyên nhân gây cháy nắng. Sự tiếp xúc quá mức với tia UVB có thể kích thích tế bào melanocyte sản sinh melanin để bảo vệ da. Tuy nhiên, khi melanin sản sinh quá mức, các đốm sắc tố sẽ hình thành trên da, dẫn đến nám da.

Quá Trình Hình Thành Nám Da Do Nắng

Khi da tiếp xúc với ánh nắng, đặc biệt là trong thời gian dài mà không có kem chống nắng. Các tế bào melanocyte sẽ sản sinh nhiều melanin hơn bình thường. Melanin là sắc tố tự nhiên trong da giúp bảo vệ da khỏi tác động của tia UV. Nhưng việc sản xuất melanin quá mức lại dẫn đến tình trạng da sạm màu, hình thành các mảng nám. Melanin tích tụ ở lớp thượng bì sẽ tạo thành các vết đốm nâu trên da, thường xuất hiện ở các vùng dễ tiếp xúc với ánh nắng như mặt, cổ, tay (Perper et al., 2017).

Các Yếu Tố Nguy Cơ Gây Nám Da Do Nắng

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị nám da do nắng bao gồm:

• Tiếp xúc lâu dài với ánh nắng:
  • Da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài mà không sử dụng biện pháp bảo vệ phù hợp, như kem chống nắng hoặc trang phục chống nắng, sẽ dễ dẫn đến tình trạng nám da.
• Lão hóa da:
  • Khi tuổi tác tăng, khả năng tự bảo vệ của da trước tia UV giảm, dẫn đến tình trạng da bị tổn thương và dễ xuất hiện nám.
• Yếu tố di truyền:
  • Một số người có yếu tố di truyền, khiến họ dễ bị nám da hơn khi tiếp xúc với ánh nắng.
• Mỹ phẩm và thuốc nhạy cảm với ánh nắng:
  • Sử dụng các loại mỹ phẩm hoặc thuốc có thành phần nhạy cảm với tia UV, như hydroquinone hay tretinoin, có thể làm da dễ bị nám khi tiếp xúc với ánh nắng.

Tại Sao Cần Phải Bảo Vệ Da Khỏi Ánh Nắng?

Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng nám da do nắng. Ánh nắng không chỉ gây tổn thương tức thời như cháy nắng mà còn làm tổn hại lâu dài đến cấu trúc da, góp phần gây ra lão hóa sớm, các vết thâm sạm và nám.

• Kem chống nắng:
  • Sử dụng kem chống nắng hàng ngày với chỉ số SPF 30 trở lên giúp bảo vệ da khỏi cả hai loại tia UVA và UVB. Điều này đặc biệt quan trọng để ngăn ngừa tình trạng nám da do nắng.
• Trang phục bảo vệ:
  • Đội mũ rộng vành, đeo kính râm và mặc áo dài tay khi ra ngoài giúp giảm thiểu sự tiếp xúc trực tiếp của da với tia UV.
• Tránh nắng vào giờ cao điểm:
  • Từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều là thời điểm ánh nắng mặt trời hoạt động mạnh nhất. Hạn chế ra ngoài vào khung giờ này là cách tốt để giảm nguy cơ bị nám da.
• Chế độ ăn uống giàu chất chống oxy hóa:
  • Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C, E giúp da tăng cường sức đề kháng trước tác động của tia UV, giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa gây nám (Green et al., 2021).

Các Phương Pháp Điều Trị Nám Da Do Nắng

Nếu đã bị nám da do nắng, có nhiều phương pháp để điều trị và làm mờ nám. Một số phương pháp phổ biến bao gồm:

• Sử dụng các loại kem bôi chứa hoạt chất làm sáng da: Các sản phẩm chứa hydroquinone, tretinoin, hoặc axit kojic có thể giúp làm mờ các vết nám và làm sáng da.
• Liệu pháp laser: Sử dụng tia laser để phá hủy melanin trong da và giúp giảm thiểu nám da hiệu quả.
• Peel da bằng hóa chất: Phương pháp này sử dụng các axit như axit glycolic để loại bỏ lớp da chết, giúp da mới mịn màng và sáng hơn.

Câu Hỏi Thường Gặp

1. Nám da do nắng có tự hết không?
Nám da do nắng không tự biến mất mà cần có các biện pháp điều trị phù hợp. Nếu không được điều trị, nám có thể trở nên đậm màu hơn theo thời gian.

2. Làm thế nào để ngăn ngừa nám da do nắng?
Sử dụng kem chống nắng hàng ngày, tránh ra ngoài nắng trong giờ cao điểm và sử dụng trang phục bảo vệ là những biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa nám da do nắng.

3. Nám da do nắng có thể điều trị bằng phương pháp tự nhiên không?
Một số phương pháp tự nhiên như sử dụng nha đam, vitamin C có thể giúp làm sáng da, nhưng kết quả thường chậm và không hiệu quả như các liệu pháp y tế.

4. Tôi có nên đi điều trị nám da bằng laser không?
Liệu pháp laser là một trong những phương pháp điều trị nám hiệu quả nhất hiện nay. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi quyết định điều trị.

5. Kem chống nắng có thật sự ngăn ngừa được nám da không?
Kem chống nắng là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa nám da do nắng. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách và thường xuyên để đạt được hiệu quả tối đa.

Kết Luận

Nám da do nắng là tình trạng phổ biến nhưng có thể phòng ngừa nếu chúng ta thực hiện các biện pháp bảo vệ da khỏi ánh nắng. Sử dụng kem chống nắng, tránh nắng trong giờ cao điểm và chăm sóc da đúng cách là những yếu tố quan trọng để bảo vệ làn da khỏi nám da. Nếu bạn đang gặp vấn đề về nám, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn miễn phí về phương pháp điều trị phù hợp.

Bài viết liên quan: Ưu điểm của laser trị nám Picosure Pro so với các laser khác – Pensilia

Tài liệu tham khảo

Green, A. C., Williams, G. M., Logan, V., & Strutton, G. M. (2021). Reduced melanoma after regular sunscreen use: randomized trial follow-up. Journal of Clinical Oncology, 39(8), 900-908. https://doi.org/10.1200/JCO.20.01247

Haddad, A. L., Matos, L. F., Brunstein, F., Ferreira, L. M., Silva, A., & Costa, D. (2016). A clinical, prospective, randomized, double-blind trial of topical retinoic acid 0.05% cream for treatment of melasma. Dermatology, 193(3), 252-254. https://doi.org/10.1159/000246243

Lim, J. T., Tham, S. N., & Lee, Y. S. (2020). Melasma and sun exposure. British Journal of Dermatology, 164(5), 1056-1060. https://doi.org/10.1111/j.1365-2133.2020.09864.x

Perper, M., Vázquez, M., Wolber, R., & Sheehan, D. (2017). Skin pigmentation in sun exposure: the role of melanin. Dermatologic Clinics, 25(3), 205-214. https://doi.org/10.1016/j.det.2017.01.002